Przez dwa miesiące młodzież z Góry Motycznej poszukiwała świadków historii II wojny światowej. W bezpośrednim kontakcie przeszkodziły im zaostrzenia związane z pandemią i kwarantanną, ale od czego są telefony i internet? Podczas rozmów nastolatkowie uczyli się historii na żywo. Być może po raz ostatni mogli usłyszeć o wydarzeniach z pierwszej połowy XX wieku od ich bezpośrednich świadków.
Zdarzały się też takie sytuacje, że umówieni na spotkanie nie zdążyli przeprowadzić wywiadów. Tak było w przypadku Józefa Kaczora, który zmarł przed terminem rozmowy. Osoby pamiętające najodleglejsze wydarzenia, urodzone w latach dwudziestych i trzydziestych XX w. – jak zaznacza Dorota Zasadni, jedna z opiekunek młodzieży – są skarbnicą wspomnień. Często już o tych obrazach dzieciństwa i młodości nie dają rady opowiedzieć.
Młodzież spisała wspomnienia: Pani Szymaszek, Pani Hacuś, Pani Żmudy, Pani Piękoś, Pani Ferenc, Pani Zaborowskiej, Pani Szacik, Pani Krzystyniak, Pana Bonarka i Pana Sujdaka. Młodzi pod okiem historyków i polonistów dokonują selekcji zgromadzonych informacji i materiałów.
Inspiracją i „zapalnikiem” inicjatywy są ludzie i ich życiowe zmagania. Podczas spotkań, rozmów z mieszkańcami wsi, to właśnie oni wspominają odległe czasy, które z jednej strony we wspomnieniach są idealizowane, czasem są zniekształcane, bo są subiektywne. Z drugiej strony są siłą scalającą niewielkie społeczności i doskonałym nośnikiem tego, co dla tych społeczności było i jest ważne. Od dawna mieszkańcy gminy Żyraków wracają w opowieściach do czasów II wojny światowej, dlatego młodzi o ten czas pytali najczęściej.
Projekt dofinansowano ze środków Programu “Działaj Lokalnie” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce we współpracy ze Stowarzyszeniem Dębicki Klub Biznesu i Lokalnymi Partnerami czyli jednostkami samorządu terytorialnego: Gminą Dębica, Gminą i Miastem Pilzno, Gminą Żyraków oraz firmą TIKKURILA POLSKA S.A. Inicjatywa była wspierana przez Centrum Kultury i Promocji w Żyrakowie.
źródło informacji: Diana Wójcik, Centrum Kultury i Promocji w Żyrakowie