W poszukiwaniu śladów i świadków historii

Od pewnego czasu powstała idea upamiętnienia oraz uhonorowania bohaterów i ofiar II wojny światowej z terenu powiatu dębickiego – związanych z wydarzeniami w Latoszynie oraz okolicznych miejscowościach.

Z taką inicjatywą wyszedł znany społecznik i działacz lokalny Andrzej Hochołowski, który zwrócił się z tym apelem do władz gminnych, miejskich i powiatowych oraz T.C. Dębica S.A. i Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”. Odzew uzyskał w Europejskim Centrum Pamięci i Pojednania działającym przy Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica.

Prośba związana jest z odnalezieniem śladów historii wśród mieszkańców powiatu dębickiego, a w szczególności Dębicy, Gumnisk i Latoszyna. Dotyczy przekazania informacji z następujących wydarzeń i osób:

1. Interwencji u władz niemieckich księżnej Heleny z Reyów Jabłonowskiej, Romana Balko i p. Płockiej, które w sierpniu 1944 r. wstawiły się za kilkuset mieszkańcami okolicznych miejscowości Latoszyna i Gumnisk przed wywiezieniem ich do obozu koncentracyjnego Auschwitz Birkenau (Oświęcimia – Brzezinki).
2. Okoliczności przywiezienia i zamordowania przez Niemców, młodego człowieka (w wieku około 20 lat) na terenie Latoszyna.
3. Przypomnienia tragicznych wydarzeń związanych z zamordowaniem przez Niemców polskiej rodziny (prawdopodobnie chodzi o rodzinę Rembisiów z łazienek latoszyńskich), którzy zginęli razem z przechowywanymi przez nich Żydami.
4. Ponadto poszukiwane są wszelkie ślady, relacje, zdjęcia i dokumenty związane z dworem Rodziny Balków w Latoszynie (obecnie Dębicy) oraz powstania i funkcjonowania uzdrowiska Latoszyn od początków jego powstania .

Informacje i materiały na powyższe zagadnienia historyczne można przekazywać do: ks. proboszcza Piotra Grzanki – proboszcza parafii p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębicy-Latoszynie ul. Orla 47, 39-200 Dębica, tel.: 14 6778188, e-mail: debica4@diecezja.tarnow.pl  oraz Mariana Matkowskiego – pracownika Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica z/s w Pustkowie-Osiedlu, opiekuna Ekspozycji Historyczno – Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie, Paszczyna 98 B, 39-207 Brzeźnica, tel. 887 628 900, e-mail: ekcpozycja.ecpip@gmail.com .

Jak zaznacza Marian Matkowski – opiekun ekspozycji historyczno-dydaktycznej – za wszelką pomoc w dotarciu do informacji będzie bardzo wdzięczny,  a wszelkie osobiste dokumenty i zdjęcia, zostaną zwrócone, bądź mogą zostać skopiowane u danej osoby na miejscu.
Pokłosiem wspólnych działań Mariana Matkowskiego i ks. Piotr Grzanki, oczywiście po uporządkowaniu dokumentacji, będą spotkania, wystawy, artykuły oraz uroczyste upamiętnienie i uhonorowanie bohaterów  tragicznych czasów II wojny światowej.

Jak podkreślają wyżej wspomniani – pamięć o wydarzeniach, bohaterach i ofiarach tamtych czasów jest naszym moralnym obowiązkiem i powinnością współczesnego pokolenia.

Dwór rodziny Balków w Latoszynie – zdjęcie z 1944 r.