Projekcja filmu „Dębiccy Sybiracy – historia kamerą zapisana”, prelekcja przypominająca postaci Dębickich Sybiraków i ich historię oraz występ grupy Safo uświetniły obchody Dnia Sybiraka, które 15 września odbyły się w Domu Kultury Śnieżka. Podczas uroczystości burmistrz Mariusz Szewczyk odebrał Odznakę Honorową Sybiraka dla Dębicy przyznaną przez Zarząd Główny Sybiraków w Warszawie. Wniosek złożyli dębiccy Sybiracy.
Obchodzony 17 września, w rocznicę sowieckiej napaści na Polskę, Dzień Sybiraka jest upamiętnieniem blisko 1,5 miliona osób, obywateli polskich, które zostały zesłane na Sybir, na nieludzką ziemię, z której tylko nielicznym udało się powrócić do Ojczyzny. W lutym 1940 roku w nocy do wielu polskich domów na wschodnich ziemiach przedwojennej Polski zastukali funkcjonariusze NKWD zabierając całe rodziny wraz z dziećmi, osobami starymi i chorymi. Na spakowanie niezbędnych rzeczy było niewiele czasu. Polacy zostali przetransportowani do wcześniej przygotowanych towarowych wagonów, w których umieszczano nawet po 60 osób. Trwającej najczęściej miesiąc podróży w makabrycznych warunkach bardzo wielu nie przeżyło. Choroby i mróz zdziesiątkowały przede wszystkim dzieci. W gronie zesłańców obok dorosłych znalazło się bowiem kilkaset tysięcy dzieci. Z ponad 200 tysięcy wysłanych na Syberię dzieci, do Polski wróciło około 70 tysięcy.
O wywiezionych na Syberię jako niemowlęta lub kilkuletnie dzieci bądź urodzone już na nieludzkiej ziemi mieszkańcach ziemi dębickiej opowiada film Beaty i Andrzeja Kwiatków nakręcony we współpracy z Jerzym Godziszem „Dębiccy Sybiracy – historia kamerą zapisana”. Opowiada on historię czwórki bohaterów: Ireny Bryg i Franciszki Kulas deportowanych w wieku 8 lat w 1940 roku z Wesołówki (obecnie mieszkanek Róży), Jana Kudyby, który urodził się już na zesłaniu w 1940 roku (obecnie mieszka w Pustyni) oraz Marii Aktyl, przewodniczącej Związku Sybiraków w Dębicy, która wywieziona została z matką i dwójką rodzeństwa na Sybir jako 2-letnie dziecko, a powróciła do Polski z zesłania gdy miała siedem lat.
O historii zesłań na Sybir Polaków, ich losach, wielkim patriotyzmie jaki okazywali w bardzo trudnych warunkach w jakich przyszło im żyć na zesłaniu i powrotach do Polski opowiedział podczas swojej prelekcji Jacek Dymitrowski, dyrektor Muzeum Regionalnego w Dębicy. Okolicznościowe wystąpienie połączone ze wspomnieniem dębickich Sybiraków i ich losów i pracy po powrocie z zesłania do Polski przedstawiła Maria Aktyl, przewodnicząca Związku Sybiraków w Dębicy. Spektakl „Matkom Sybiru” poświęcony pamięci Sybiraków na podstawie wspomnień Stanisławy Wiatr – Partyki zaprezentowała grupa Safo.
Podczas uroczystości Dębica została wyróżniona Honorową Odznaką Sybiraka przez Zarząd Główny Związku Sybiraków w Warszawie. Odznaczenie przyznane zostało miastu m.in. za pomoc udzielaną Sybirakom, za pamięć wyrażającą się w nadaniu imienia Sybiraków placowi przy dworcu PKP oraz jednemu z rond na terenie miasta, organizację stałej ekspozycji w Muzeum Regionalnym oraz za Dęby Katyńskie. Odznakę z rąk Marii Aktyl, przewodniczącej Związku Sybiraków w Dębicy odebrał burmistrz Mariusz Szewczyk.
– Drodzy Sybiracy dziękuję wam dzisiaj, że pielęgnujecie pamięć o tych okrutnych dniach – mówił Szewczyk. – Dzięki waszym staraniom przez lata kultywowana jest pamięć o ludziach, którzy zesłani na Syberię przeżyli gehennę zgotowaną im przez sowietów, ale nigdy nie zapomnieli o swojej Ojczyźnie. Dzięki waszym staraniom wiedza o tych tragicznych czasach przekazywana jest także z pokolenia na pokolenie, by pamięć o nich trwała jak najdłużej. Dziękuję Wam za włączanie młodych ludzi w kultywowanie pamięci o zesłańcach, a przez to uświadamianie im jakim poświęceniem i charakterem ducha wykazali się Sybiracy na nieludzkiej ziemi. Wasza praca i postawa jest dla nas dla nas wzorem. Wiem, że czas płynie nieubłaganie i grono Sybiraków z roku na rok jest coraz mniej liczne, a i działającym zdrowie nie zawsze pozwala angażować się w różne inicjatywy upamiętniające Sybiraków. Tym mocniej dziękuję wam za waszą pracę i upamiętnianie losów setek Polaków, również dębiczan wywiezionych na Sybir. Dzięki wam pamięć o niezmierzonych cierpieniach setek tysięcy polskich rodzin i o mocy polskiego ducha na zesłaniu jest wciąż żywa.
W spotkaniu w Domu Kultury Śnieżka wzięło udział kilkunastu Sybiraków z powiatu dębickiego oraz Tarnowa. Kolejne uroczystości w ramach obchodów Dnia Sybiraka odbyły się 18 września br. W kościele św. Jadwigi odbyła się msza w intencji Sybiraków, natomiast na symbolicznym grobie Sybiraka na Cmentarzu Wojskowym w Dębicy władze miejskie, powiatowe oraz Sybiracy i kombatanci złożyli wieńce i kwiaty.
