Miejsca pamięci narodowej w powiecie dębickim – Brzostek – cmentarz z I wojny światowej

W kolejnych artykułach odkrywamy miejsca pamięci narodowej zlokalizowane na terenie powiatu dębickiego. Stanowią one odzwierciedlenie ewidencji cmentarzy, kwater i mogił wojennych, prowadzonej przez Wojewodę. W bieżącym artykule przedstawiamy: „Brzostek – cmentarz z I wojny światowej nr 223”.

Cmentarz nr 223 (według austriackiej numeracji) znajduje się po prawej stronie głównego wejścia na cmentarz parafialny. Zajmuje powierzchnie 3 arów, w formie regularnego trapezu. W węższym boku znajduje się wejście, przeciwległy stanowi zwarty mur, którego centralny punkt stanowi ściana pomnikowa zwieńczona niewielkim krzyżem, z rzeźbą głowy Chrystusa we wnęce pośrodku. Poniżej wyryta jest jedyna zachowana inskrypcja:

HAUPTMANN OLBRICHT

K.UK.K.I.R. N^O18 † 12.MAI.1915

LEUTNANT LEIN

65 ÖSTERR. – UNGAR. KRIEGER

97 RUSS. KRIEGER

GEFFALLEN IN DEN SCHWEDEN KÄMPFEN

BEI BRZOSTEK IN MAI DES JAHRES 1915.

Niestety nie zachowały się emaliowane tabliczki nagrobne. Z pozostałych trzech stron ogrodzenie stanowi metalowa balustrada, z wkomponowanym emblematem krzyża, wsparta na betonowych słupkach. W 4 mogiłach zbiorowych i 19 indywidualnych, pochowano (jak wynika z powyższej inskrypcji) żołnierzy austrowęgierskich oraz rosyjskich poległych w ciężkich walkach, jakie toczyły się tutaj w maju 1915 roku. Spośród pochowanych zidentyfikowano 64 żołnierzy austrowęgierskich. Polegli oni w walkach o położony obok cmentarz parafialny, który był elementem obrony rosyjskiej. Na mogiłach umieszczonych wzdłuż bocznych ścian cmentarza, po bokach alei wiodącej do pomnika ustawiono niewielkie cokoliki betonowe z żeliwnymi krzyżami na szczycie, licem zwrócone do alei. Bliżej pomnika, prostopadle do niego stoją wysokie, ozdobne żeliwne krzyże na betonowych cokołach: dwa łacińskie i dwa prawosławne. Natomiast wzdłuż ściany tylnej, po bokach ołtarza ustawione są po cztery proste metalowe krzyże na niewielkich cokolikach. Cmentarz zaprojektował Gustaw Rossmann. Obiekt poddany w ostatnich latach pracom remontowym i konserwacyjnym znajduje się w dobrym stanie technicznym. Cmentarz został w 1990 roku z urzędu wpisany do rejestru zabytków (nr A-398), jako cmentarz nieustalonej liczby żołnierzy austrowęgierskich, założony w 1915 roku.

Lokalizacja: Brzostek, gmina Brzostek, GPS: 49.878067, 21.413953

źródło: Ewidencja Miejsc Pamięci Narodowej Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie

Brzostek – cmentarz z I wojny światowej nr 223 (fot. UW Rzeszów)