Grzybowe ciekawostki Andrzeja Trzeciaka

W najnowszym wydaniu pisma przyrodniczego „Wszechświat” ukazał się artykuł „Ciekawsze gatunki grzybów  z okolic Dębicy na Podkarpaciu” autorstwa Andrzeja Trzeciaka, leśniczego, przyrodnika, radnego powiatowego. – Przełom lata i jesieni 2017 roku to masowe wręcz wysypy grzybów jadalnych, ale równocześnie też niejadalnych i trujących – można przeczytać w artykule. – Okolice Dębicy to lasy liściaste w postaci żyznej buczyny karpackiej z fragmentami grądów subkontynentalnych, uzupełnione łęgami w wilgotnych miejscach. Lasy te ze względu na wartość przyrodniczą, jaką stanowią, zostały objęte ochroną w ramach Obszaru Natura 2000 „Las nad Braciejową”, gdzie stwierdzono również kilka gatunków owadów z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Chciałbym zwrócić uwagę na kilka gatunków odnalezionych w tych lasach podczas tegorocznego grzybobrania.

Owocniki wyrastają latem, zwykle pojedynczo. W sierpniu bieżącego roku odnaleziono kilka egzemplarzy tego grzyba w około 130-letniej buczynie z bogatą warstwą runa i podszytu. W Polsce gatunek grzyba rzadko spotykany, objęty częściową ochroną prawną (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r.  w sprawie ochrony gatunkowej grzybów). Mądziak psi – Mutinus caninus. Młode owocniki w formie jaja, częściowo zagłębionego w glebie. Dojrzałe w postaci białawego do różowego trzonka o długości około 9–17 cm, zakończonego główką z ciemnooliwkową masą zarodnikową. Ten nieczęsty w naszych lasach grzyb o nieprzyjemnym zapachu, odnaleziony został również w sierpniu na skraju około 60-letniej buczyny w ilości trzech  egzemplarzy. Czernidłak pstry – Coprinopsis picacea. Kapelusz owalny do dzwonkowatego, do 9 cm wysokości i 6 cm średnicy, początkowo o jednolicie jasnej powierzchni, z czasem rozrywającej się w białe cętki odstające od czarnego podłoża. Zazwyczaj pojedynczo spotykany grzyb, wyrastający na ściółce leśnej. We wrześniu odnaleziono jeden egzemplarz w około 100-letniej buczynie z domieszką modrzewia europejskiego. Gatunek grzyba umieszczonego na Czerwonej Liście Grzybów ze statusem – narażony. Purchawka jeżowata – Lycoperdon echinatum. Owocniki o średnicy 1–6 cm, odwrotnie gruszkowate do kulistych, pokryte miękkimi, brązowawymi kolcami lekko zagiętymi na końcu. Po opadnięciu kolców powierzchnia owocnika pokrywa się mozaikowatą siateczką. Owocniki wyrastają pojedynczo lub w małych grupach, od lipca do października, głównie w lasach liściastych. Początkiem października odnaleziono grupę kilku owocników  w około 130-letnim drzewostanie liściastym, w wilgotnym zagłębieniu terenu. W skali kraju gatunek rzadko spotykany. Soplówka bukowa – Hericium clathroides. Owocnik nieregularny, kulisty lub wydłużony o szerokości do 40 cm i wysokości do 25 cm. Zbudowany z luźno ułożonych, rozgałęzionych gałązek. Długość kolców dochodzi do 1 cm. Owocniki barwy białawej, z czasem żółknące i ciemniejące. Rzadki gatunek grzyba, którego owocniki pojawiają się od lata do jesieni ma martwym drewnie liściastym, zwłaszcza buka. Końcem października bieżącego roku odnaleziono skupisko owocników soplówki na spróchniałej kłodzie bukowej w starodrzewiu bukowym. Gatunek objęty częściową ochroną prawną (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów). Borowik usiatkowany – Boletus reticulatus Schaeff. Owocniki początkowo półkoliste, potem wypukłe do poduszkowatych. Średnica kapelusza od kilku do 25 cm. Trzon na powierzchni z białawą lub kremową siateczką, która z czasem brązowieje  i w większości go pokrywa. Gatunek w Polsce spotykany pojedynczo lub w małych grupach, od maja do czerwca, głównie pod bukami. Kilka egzemplarzy odnaleziono początkiem lipca, na nasłonecznionym zboczu w starodrzewiu bukowym. Borowik żółtobrązowy – Boletus appendiculatus Schaeff. Grzyb o żółtobrązowym do jasnobrązowego  owocniku o średnicy 7–20 cm. Trzon złotożółty, uciśnięte miejsca ciemnieją, u podstawy silnie zwężony. Gatunek dość rzadki. Owocniki pojawiają się od lata do jesieni, głównie w lasach liściastych, w nasłonecznionych miejscach. Pod koniec sierpnia odnaleziono jeden egzemplarz w tym samym biotopie co poprzedni gatunek. W Polsce borowik żółtobrązowy Boletus appendiculatus podgatunek królewski ssp.regius podlega ścisłej ochronie prawnej (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r.  w sprawie ochrony gatunkowej grzybów) dodatkowo jest umieszczony na Czerwonej Liście Grzybów ze statusem – narażony. Na zakończenie apel i zarazem prośba do grzybiarzy, abyśmy zbierali tylko grzyby dobrze znane  i rozpoznane, nie niszcząc przy okazji grzybów niejadalnych czy też trujących, głównie w trosce o zdrowie zbieracza, ale też z uwagi na możliwość nieświadomego zniszczenia rzadkiego gatunku grzyba.